Risicomanagement bij Gemeenten
Het begin van een kalenderjaar staat voor veel planeconomen in het teken van de actualisatie van de grondexploitaties, herzieningen van de grondprijsbrieven en het aanleveren van de stukken voor de jaarrekening. Er wordt teruggeblikt op de marktontwikkelingen van het voorgaande jaar en marktanalyses worden doorgespit om zo een gedegen inschatting te maken voor het aankomende jaar. Dit moment biedt tegelijkertijd de gelegenheid om de risico-inventarisatie en -analyse te herzien. Risicomanagement is belangrijk om de financiële gezondheid en weerbaarheid van een gemeente te waarborgen. Daarnaast hecht de accountant vaak veel waarde aan een gedegen risicoanalyse, al dan niet uitgevoerd door een onafhankelijke partij met een frisse blik op een project.
De Noodzaak van een Gedegen Risicoanalyse
Het is op basis van de nieuwe BBV-regelgeving van 2023 niet verplicht om risicobeperkende maatregelen op te stellen voor grondexploitaties die korter dan 10 jaar lopen. Echter is dit wel ten zeerste aan te raden, zoals ook benoemd in de aanbevelingen in de nieuwste versie van de commissie BBV. Ook vanuit PAS bv raden wij aan om minstens één keer per jaar, maar liever vaker, een risicosessie uit te voeren. Dit zorgt voor betere grip en sturing op de risico’s.
Het uitvoeren van een risicoanalyse is uiteraard belangrijk, maar het vermijden en/of verminderen van risico’s is veel belangrijker. Te vaak zien wij dat risicoanalyses bij gemeenten worden uitgevoerd ‘omdat het er nu eenmaal bij hoort’ of ‘omdat de raad/het college het graag wil’. De intrinsieke reden moet zijn dat u voorkomt dat u als gemeente voor (financiële) verrassingen komt te staan waar u onvoldoende op voorbereid bent. Zeker gezien de grote woningbouwopgaven in een dynamische markt met fluctuerende bouwkosten, netcongestie, stikstof en duurzaamheidseisen, is het juist nu van belang om de risico’s van uw project te beheersen.
Van Risico-Inventarisatie naar Weerstandsvermogen
Aangezien de meeste mensen wel eens een risicosessie hebben bijgewoond en gezamenlijk risico’s hebben opgehaald, gaat dit blog wat dieper in op de vervolgstappen van risicomanagement. Wat gebeurt er met de output van een risicosessie?
Ten eerste is het belangrijk om op te merken dat u op basis van de risico-inventarisatie gaat bepalen wat het benodigde weerstandsvermogen voor uw project moet zijn. Dit houdt in dat bepaald wordt hoe groot de financiële buffer moet zijn voor het mogelijk opvangen van de geïnventariseerde risico’s. De grove manier is door een zogenaamde “kans maal impact” studie te doen. Hierbij wordt voor ieder risico de kans van optreden vermenigvuldigd met de financiële gevolgen indien het risico optreedt. De som van al deze risico’s samen vormt zodoende het benodigde weerstandsvermogen. Een gedetailleerde manier is door het uitvoeren van een Monte Carlo Analyse. Hiermee worden 10.000 verschillende simulaties gedraaid, waarbij binnen de aangegeven bandbreedte de kans van optreden en de financiële gevolgen van alle risico’s berekend worden. Op basis van deze uitkomsten wordt door veel organisaties het 90% betrouwbaarheidsinterval gehanteerd. Zodoende kan met 90% zekerheid worden verondersteld dat het daadwerkelijke resultaat van een project niet lager zal uitkomen dan de uitkomst van de analyse. Op basis van dit 90% betrouwbaarheidsinterval kan het benodigde weerstandsvermogen bepaald worden. Dit bedrag wordt vervolgens opgenomen in de jaarrekening onder de algemene middelen en wordt toegelicht in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing. PAS bv kan u helpen met het uitvoeren van een Monte Carlo Analyse, zowel met het programma @RISK als met de software van Totallink.
Belang van Risicobeheersing
Het tweede onderdeel dat belangrijk is in navolging van een risicosessie, is de beheersing van de risico’s. Dit klinkt heel logisch, maar het valt vaak genoeg op dat juist aan dit onderdeel minder aandacht besteed wordt dan zou moeten. Per slot van rekening is dit het hoofddoel van risicomanagement! Allereerst raden wij aan om voor de beheersing van ieder risico een persoon verantwoordelijk te maken. Dit betekent natuurlijk niet dat het aan deze persoon verwijtbaar is indien het risico toch optreedt. Het doel is om zorg te dragen dat risico’s niet vergeten worden of tussen wal en schip raken. Verder is het van belang om haalbare beheersmaatregelen op te stellen. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan uiteraard. Wat kan helpen is om de beheersmaatregelen SMART te maken. Een maatregel bestaat niet uit één à twee zinnen, maar behoeft een uitwerkingsplan. Ga van ‘in gesprek blijven met de grondeigenaren’ naar een uitgewerkt communicatieplan om deze gesprekken te structureren. Alleen zo krijgt u echt goed grip op de risico’s. De risico-experts van PAS bv kunnen u hierbij helpen.
Kortom, een risicosessie vormt niet het eindpunt, maar het startsein voor effectief risicomanagement. Uiteraard is het van belang dat de risico’s goed in kaart gebracht worden tijdens een inventarisatie, maar nóg belangrijker is het om de financiële vertaalslag van de geïnventariseerde risico’s naar een benodigd weerstandsvermogen te maken. De uitkomst hiervan kan ook helpen bij de prioritering van de risicobeheersing. Een betrouwbare risicoanalyse (bijvoorbeeld de Monte Carlo Simulatie) en het opstellen van effectieve beheersplannen helpen bij het voorkomen van (financiële) verrassingen als gevolg van onverwachte gebeurtenissen. De specialisten van PAS bv staan klaar om uw gemeente te begeleiden in effectief risicomanagement.
Vragen over risico analyses en planeconomie? Of wellicht over een ander onderwerp? Neem contact met ons op! PAS bv staat al ruim 25 jaar bekend om een daadkrachtige en heldere aanpak op het gebied van advies planeconomie en gebiedsontwikkeling. Meer weten over risicomanagement? Lees deze pagina: Risicomanagement. Met onze kennis van de markt en jarenlange ervaring met financiële modellen begeleiden de adviseurs van PAS bv gemeenten, projectontwikkelaars en woningbouwcorporaties op het gebied van planeconomie, gebiedsontwikkeling, grondbeleid en omgevingsrecht. Wilt u samenwerken met PAS bv? Stuur een mail naar info@pasbv.nl of bel naar 0598 61 23 80 voor onze locatie in Groningen of 030 63 53 400 voor onze locatie in Houten.
