Bijna iedere planeconoom is aan het begin van het jaar druk. De herziening van de grondexploitaties voor de jaarrekening staat op de agenda. Vaak wordt ook veel tijd en energie gestoken in het opstellen van de Meerjaren Prognose Grondexploitaties (MPG). Dit blog gaat over grondexploitaties P&C-cyclus, BBV en het MPG en geeft uiteindelijk antwoord op de vraag hoe de positie van het MPG in de P&C-cyclus te versterken.
P&C-cyclus
Het primaire doel van de gemeentelijke planning- en controlcyclus (P&C-cyclus) is doelstellingen en de bijbehorende financiën te bepalen en te monitoren. De jaarrekening en de begroting is voor gemeenten een wettelijk verplicht onderdeel in de planning- en controlcyclus.
Besluit Begroting en Verantwoording (BBV)
De inhoudelijke regels waar de begroting en jaarrekening aan moeten voldoen zijn vastgesteld in het Besluit, Begroting en Verantwoording (BBV). Specifiek voor grondexploitaties zijn de verslagleggingsregels vastgelegd in de notitie grondbeleid in begroting en jaarstukken (2019).
Paragraaf grondbeleid
De paragraaf grondbeleid is een verplicht onderdeel en dient conform artikel 16 BBV te bestaan uit:
- Een (integrale) visie op het grondbeleid in relatie tot de realisatie van de doelstellingen van de programma’s die zijn opgenomen in de begroting;
- Een aanduiding van de wijze waarop de gemeente het grondbeleid uitvoert (beleidsregie);
- Een actuele prognose van de te verwachten resultaten van de totale grondexploitatie (programmerings- en monitoringsinstrumentarium);
- Een onderbouwing van de geraamde winstneming;
- De beleidsuitgangspunten over de reserves voor grondzaken in relatie tot de risico’s van grondzaken.
De wijze waarop invulling wordt gegeven aan de voorgeschreven onderwerpen in de paragraaf grondbeleid is vormvrij. Indien gewerkt wordt met een nota grondbeleid en een MPG dan kan de paragraaf grondbeleid een meer geconsolideerde vorm krijgen.
Meerjaren Prognose Grondexploitaties (MPG)
De Meerjaren Prognose Grondexploitaties (MPG) is een rapportage waarin informatie wordt gegeven over de (financiële) voortgang en risico’s van grondexploitaties. Doelstelling van het MPG is inzicht en overzicht op het totaal van alle grondexploitaties, teneinde de informatievoorziening richting de gemeenteraad te optimaliseren. Voor de gemeenteraad is dit van belang om haar controlerende taak uit te voeren. Het is van belang dat de gemeenteraad zich een oordeel kan vormen over de wijze waarop de waardering van de grondexploitaties tot stand komt. De grondexploitaties hebben immers een grote financiële impact op de voorraadpositie op de gemeentelijke balans. Daarnaast is het van belang dat de programmering en planning getoetst kan worden aan de volkshuisvestelijke doelstellingen.
De Meerjaren Prognose Grondexploitaties kan daarnaast dienen als een sturingsinstrument, waarbij de gemeenteraad kan sturen op de volgende onderdelen:
- Parameters (rente, kosten- en opbrengstenstijging);
- Fasering (versnellen, vertragen, schuiven);
- Grondopbrengsten (grondprijsbeleid);
- Programma (kwaliteiten, verdichten, verdunnen, typering);
- Kosten (stelposten, kwaliteit, versoberen, aandeel onvoorzien);
- Risico’s.
Positie MPG in de P&C-cyclus
In de Meerjaren Prognose Grondexploitaties wordt zowel teruggekeken op het afgelopen (verantwoordings)jaar als vooruitgekeken op de komende (begrotings)jaren. Het MPG heeft daarmee zowel betrekking op de jaarrekening als de begroting en neemt een aparte positie in tussen beide P&C-producten.
Figuur 1. Positie MPG in de P&C-cyclus¹
¹Bron: Handreiking grondbeleid voor raadsleden (VNG, 2019)
In de praktijk hanteren gemeenten uiteenlopende momenten voor de verstrekking van het MPG:
- Separaat, voorafgaand aan de vaststelling van de jaarrekening;
- Gelijktijdig met de jaarrekening;
- Separaat, tussen jaarrekening en begroting;
- Gelijktijdig met de begroting.
De bestuurlijke belangstelling en de mate waarin bestuurlijke invloed kan worden uitgeoefend hangt samen met het moment waarop het MPG wordt aangeboden. Een eigen marsroute heeft hierbij de voorkeur. De gemeenteraad moet in positie worden gebracht een autonoom, expliciet en overwogen besluit te kunnen nemen ten aanzien van de vaststelling van de Meerjaren Prognose Grondexploitaties. Sommige gemeenten kiezen ervoor het MPG alleen ter informatie te verstrekken. Er moet in dat geval een dusdanig moment worden gekozen dat informatie uit het MPG ook gebruikt kan worden bij de behandeling van de jaarrekening en begroting.
Advies nodig? Schakel PAS bv in!
Vragen over de Meerjaren Prognose Grondexploitaties, of wellicht een ander onderwerp? Neem contact met ons op! PAS bv staat al ruim 25 jaar bekend om een daadkrachtige en heldere aanpak op het gebied van advies planeconomie en gebiedsontwikkeling. Met hun kennis van de markt en jarenlange ervaring met financiële modellen begeleiden de adviseurs van PAS bv gemeenten, projectontwikkelaars en woningbouwcorporaties op het gebied van planeconomie, gebiedsontwikkeling, grondbeleid en omgevingsrecht. Wilt u samenwerken met PAS bv? Stuur een mail naar info@pasbv.nl of bel naar 0598 61 23 80 voor onze locatie in Groningen of 030 63 53 400 voor onze locatie in Houten.
